Verwerkingsopdracht Verlichting - Filosofie

Gelden de idealen van de Verlichting ook in deze tijd?

Na de Verlichting is het individu vooral belangrijker geworden en dat is nu ook zo.
Het individu stond in het middelpunt en dat is in deze tijd ook erg zo. Men hecht veel belang aan het ontwikkelen van persoonlijke kwaliteiten en het ontplooien van talenten. Kinderen worden van kleins af aan al aangemoedigd een instrument te bespelen of een sport te beoefenen, om zo te kunnen zien of dat kind een bijzonder talent heeft. Men krijgt dus al van kleins af aan mee dat ze een belangrijk individu zijn en dat ze moeten doen wat ze vooral zelf willen.
Dat brengt me bij het volgende punt wat nog een duidelijk residu van de Verlichting is: vrijheid. Aan de vrije wil wordt veel waarde gehecht. Vooral hier in Nederland heeft men het recht tot vrijheid van meningsuiting en andere rechten die de vrijheid van de mens aanmoedigen.

Vóór de Verlichting ging men er vooral van uit dat de mens tot het kwade neigt en afhankelijk is van God. De verlichte denkers zien de mens als autonoom, onafhankelijk en van nature goed. Dat mensen van nature goed zijn is in deze tijd echter wel betwijfelbaar, er zijn zoveel misdaden en criminelen, de verschrikkelijkste dingen gebeuren er op de wereld, dus niet iedereen is direct overtuigd van de goedheid van de mens.
Mensen begonnen met het streven naar geluk in het aardse leven en men leefde dus niet meer voor het leven na de dood. Het motto was veranderd van ‘memento mori’ naar ‘carpe diem’. ‘Pluk de dag’ (carpe diem) is hedendaags het motto dat veel te zien is in de samenleving. Men streeft ernaar om elke dag te genieten van het leven en elke dag optimaal te benutten. Er is nu maar een klein deel van de bevolking dat nog wel leeft naar de dood toe en die almaar gedenken te sterven.

De denkers streefden naar een rationele en universele moraal, geldig voor het handelen van alle mensen op aarde en onafhankelijk van een godsdienst. De Universele mensenrechten van tegenwoordig zijn daar hoogstwaarschijnlijk aan te danken.
Ze hechtten ook veel waarde aan pedagogische activiteiten zodat kennis zou kunnen leiden tot morele vooruitgang.
Het verspreiden van kennis en het vertrouwen op de ratio is ook goed meegekomen uit de Verlichting. Men hecht veel waarde aan een hoge opleiding en het vergaren van kennis, mensen willen steeds meer nieuwe dingen uitvinden en ontdekken, de technologie blijft vooruitgaan. Het is echter niet zo dat het opdoen van die kennis in deze tijd ook leidt tot een goed moraal. Het hoeft niet met elkaar in verband te staan.

Al deze dingen wijzen er dus op dat wij in deze tijdperk erg veel van de Verlichting in onze samenleving hebben opgenomen. Men is net als toen dus nog steeds gericht op het individu, het plukken van de dag, het op zoek gaan naar nieuwe kennis en de wetenschap die veel dingen verklaart en aantoont. Hierdoor geloven mensen van nu zelfs meer in de eigen kracht en de ratio van de mens dan vroeger waarschijnlijk werd gedaan.