maandag 25 juni 2012

De Engelenmaker


De Engelenmaker (klas 5)

Titel: De Engelenmaker
Schrijver: Stefan Brijs
Amsterdam/Antwerpen
Eerste druk: 2005
Aantal pagina’s: 429
Genre: Psychologische roman

Het boek bestaat uit drie delen, deel II gaat terug naar het verleden en gaat vooral over het leven van Victor Hoppe, deel III is het vervolg van deel I.

Samenvatting:
Deel I: op 13 oktober 1948 keert dokter Victor Hoppe terug naar zijn geboortedorp Wolfheim. Hij ziet er onguur uit door zijn hazenlip. Hij heeft een drieling bij zich die een spleet over hun gezicht hebben. De kinderen hebben de namen van de aartsengelen, ze heten Michael, Gabriël en Rafaël. De bewoners van Wolfheim vinden hem eerst maar raar, na een aantal genezingen wordt hij echter al snel populairder.
De spleet van de drieling blijkt van een enorme hazenlip te zijn, ze hebben zijn rode haren ook geërfd.
De kinderen zijn vreemd, ze zijn klein, vaak ziek en tonen erg weinig emoties. Victor Hoppe huurt een huishoudster en oppas in. Ze heet Charlotte Maenhout, ook wel Frau Maenhout. Het valt Frau Maenhout op dat de dokter de kinderen bij haar vandaag houdt als ze ziek zijn. Op een nacht is er iets gebeurd en is de drieling ineens kaal, hun rode haren zijn uitgevallen. Ze ontdekt ook een tatoeage op de schouderblad van de kinderen, ze wordt met de tijd achterdochtiger. De dokter wilt niet dat ze wat over God vertelt, maar wel over de daden van Jezus. Hij houdt de kinderen ook altijd buiten. Wanneer de dokter een keer niet thuis is besluit Frau Maenhout de kinderen naar Vaals te brengen. Ze kwam ook een aantal dingen te weten over de dokter. Dokter Hoppe komt erachter dat ze de kinderen mee naar buiten heeft genomen en is er niet zo blij mee, diezelfde dag komt Frau Maenhout om.

Deel II: Het wordt in dit deel duidelijk wat er aan de hand is met de dokter en zijn kinderen. Victor hoppe heeft de eerste jaren van zijn jeugd in een gesticht doorgebracht. Er is een zuster die gelooft dat Victor niet ‘achterlijk’ is, is Zuster Marthe, zij leert Victor lezen. Een aantal jaar later haal zijn vader hem uit het gesticht en verblijft Victor een tijdje thuis, hij heeft een depressieve moeder en wanneer hijop een dag haar kamer ingaat is ze dood. Zijn vader is erg boos op Victor en geeft hem een flinke dreun. Victor lijdt aan asperger, dit is de reden dat hij bijna geen emoties toont. Na de begrafenis van zijn moeder gaat Victor naar een internaat. Hij beseft daar wat goed en kwaad is, volgens hem is God het kwaad en Jezus het goede.
In zijn ogen was God het kwaad omdat hij Jezus in de steek liet toen hij aan het kruis werd gehangen.
Hij studeert verder in embryologie, vervolgens krijgt hij een baan op de Universiteit in Aken. Hij kloont er muizen, dit project wordt echter stopgezet omdat men het niet kan herhalen en hij het weigert te demonstreren. Hij gaat zelf echter verder met zijn experiment en slaagt erin om zichzelf te klonen.  Zijn begeleider, Rex Cremer, raakt bij het klonen betrokken.
In deel III ontmoet Rex Cremer de drieling. Hoppe vertelt hem dat de kinderen te snel oud worden. Één jaar van hun leven telt voor tien tot vijftien jaar. Deze afwijking is ontstaan door een fout in de chromosomen. De draagmoeder van de drieling komt hen ook opzoeken, ze heeft er spijt van dat ze de kinderen niet heeft genomen. Wanneer zij bij Dokter Hoppe is aangekomen is Michaël gestorven. Het lijkt erop dat de Dokter de kinderen aan hun lot heeft overgelaten. Het experiment was mislukt, hij was dus al bezig met andere dingen.
Gunther Weber, een dove jongen uit het dorp werd aangereden en stierf hierbij, hij beloofde mevrouw Weber dat hij haar een identieke zoon kon geven zonder doofheid. Hij kon hierdoor haar als draagmoeder gebruiken voor zijn nieuwe  experiment. De cellen sterven in het kweekbakje.
De draagmoeder van de drieling bracht Rex Cremer hiervan op de hoogte.
Ze brengt de laatste dagen van hun leven met ze door. Wanneer ze erachter kwam dat hij de andere twee kinderen op formaline had gezet, zodat de kinderen weer in de foetusfase terechtkwamen, werd ze woedend. Ze viel Victor Hoppe aan met een scalpel, hij heeft haar vervolgens vermoord. Zo kon hij haar eicellen gebruiken.
Hij doet het experiment met mevrouw Weber opnieuw en gebruikt zijn eigen cellen, dit keer nestelen de embryo’s in. Rex Cremer kwam terug naar Wolfheim, maar Victor Hoppe was al verdwenen. Hij trof in het huis het lijk van de draagmoeder en de drieling in de formaline. Hij vindt dat hij zelf ook schuldig is aan het hele gebeuren, hij besluit daarom het hele huis met de lijken en al te verbranden. Hij reed zo snel als mogelijk weg uit Wolfheim en hij kwam om bij een ongeluk.
Terwijl de dorpsbewoners de kruistocht van Jezus op de Vaalsberg volgen, kruisigt Dokter Hoppe zichzelf. Wanneer het dorp arriveert op de plaats waar Hoppe gekruisigd is, valt zijn lichaam van het kruis, het is een afgrijselijk incident.
Het dorp denkt dat de onbekende vrouw (de draagmoeder) verantwoordelijk was voor de brand, de feiten dat het niet zo was kwamen naar boven, maar ze werden niet geloofd.

Bespreking thematiek
De belangrijkste thema’s in de Engelenmaker zijn goed en kwaad en de wetenschap. Er vinden steeds tegenstellingen plaats tussen deze aspecten. Victor Hoppe wilt goed doen door zelf het leven te geven (door te klonen), maar hierbij heeft hij drie onschuldige jongens een slecht leven gegeven. Karl Hoppe (vader van Victor) heeft zijn zoon, in een poging zichzelf en zijn vrouw te beschermen, naar een gesticht gestuurd.
Rex Cremer is uiteindelijk deels verantwoordelijk voor alle dingen die Victor Hoppe aansticht. Hij probeerde hem te helpen, maar Hoppe draaide hierin door en het heeft dus uiteindelijk nadelige gevolgen gehad.
Dood en leven is ook een belangrijk aspect in het boek, het gaat immers om het creëren van leven. “God geeft en God neemt”.

Personages
Victor Hoppe: hij is de hoofdpersoon in het boek. Hij heeft hoogstwaarschijnlijk asperger (vorm van autisme). Hij is heel erg slim, maar hij toont nauwelijks emoties. Hij vlucht als het ware in de wetenschap, hierdoor vergeet hij alle ellende. Hij probeert dus te ‘strijden’ met God door zelf leven te scheppen (klonen).  Hij kruisigt zichzelf tegen het einde van het boek, dit doet hij om de zonden van de mensen te vergeven net als Jezus.

Rex Cremer is de stafarts op de Universiteit in Aken. Hij en Victor Hoppe zijn een tijdje collega’s geweest op de Universiteit.  Hij is een man die regelmaat wil, hij kan dan ook niet goed omgaan met Victor Hoppe, hij doet alles zoals hij het zelf wilt.
Rex weet waar Victor mee bezig is maar doet alsof hij het niet weet. Hij houdt er echter wel een schuldgevoel aan over.

Karl Hoppe is de vader van Victor. Hij stuurt Victor al op jonge leeftijd naar een gesticht omdat zijn vrouw en hij het niet aankunnen dat hun zoon een afwijking heeft. Deze afwijking is een hazenlip. Karl voelt zich echter schuldig en wanneer hij hoort dat Victor heel intelligent is. Hij kan er niet tegen dat Victor heel gesloten is, geen emoties toont en alleen praat wanneer hij dat zelf wilt. Hij slaat Victor hierdoor, uiteindelijk pleegt hij zelfmoord.  

Frau Maenhout is de oppas van de drieling. Ze is een zorgzaam type en houdt veel van de drieling. Voor ze doodging had ze iets ontdekt, dit werd dan ook haar dood.

De drieling Michaël, Rafaël en Gabriël lijden aan een ziekte waardoor ze heel snel oud worden. Ze zijn de klonen van Victor Hoppe en hebben ook een hazenlip bij geboorte. Wanneer ze zes jaar oud zijn sterven ze.

Ruimte en Tijd
Het verhaal speelt zich grotendeels af in Wolfheim, een kleine dorp. Hij groeit op in het gesticht in La Chapelle, ook wel een klooster met zusters. Hier is het geloof  (katholicisme) aanwezig. Hij wordt door de zusters voorgelezen uit de bijbel. Hij gaat later naar een katholieke basisschool en een katholiek gymnasium.  Het verhaal speelt zich ook af op de Universiteit van Aken, in laboratoria, onderzoeksgebieden en dokterspraktijken.

Het verhaal speelt zich in deel I en deel III  af in 1984 tot 1989. Deel II is een soort flashback naar het verleden van Victor Hoppe, het verhaal is dus niet chronologisch opgebouwd.

Mening
Het is een meeslepend verhaal, je word tijdens het lezen nieuwsgierig gemaakt naar wat er aan de hand is met de jongens en hoe het allemaal zo gekomen is. Het is goed opgebouwd. Je komt eerst namelijk in een verhaal en ben je benieuwd naar wat het allemaal betekent. In het tweede deel kom je heel veel nuttige informatie tegen, zo kom je te weten waarom Victor Hoppe is zoals hij is. In het derde deel gaat het verhaal weer verder en kom je naarmate je verder komt meer te weten.


dinsdag 5 juni 2012





Verwerkingsopdracht Verlichting 

Kleine gedigten voor kinderen
Hiëronymus van Alphen 


De verlichting is een literaire stroming die in Europa begint in de 17e en 18e eeuw. In de verlichtingsliteratuur zijn er een aantal kenmerken die steeds terugkwamen. Men schreef over actuele onderwerpen en het rationeel denken kwam op.  
De mensen gingen nadenken en probeerden anderen te beschaven. De stroming zet zich af tegen de kerk en autoriteiten. Men dacht dat met het ratio alles bereikt kon worden, de wereld werd in deze tijd als het ware ‘herontdekt’.

In 1778 kwam de dichtbundel Kleine gedigten voor kinderen van Hiëronymus van Alphen (1746-1803) uit. Hiëronymus van Alphen heeft 66 gedichten voor kinderen geschreven. Zijn gedichten uit Kleine gedigten voor kinderen zijn representatief voor de tijd waarin hij heeft geleefd, de verlichting.
Zijn gedichten hebben grotendeels een opvoedende functie, hij geeft de kinderen de boodschap dat bijvoorbeeld liegen slecht is en ze de waarheid moeten spreken (het gebroken glas) of hoe ze anderen moeten troosten en andere zaken.
Er zitten ook veel gedichten tussen waar ouders lessen uit kunnen halen.

In de verlichting dacht men dat ze uiteindelijk alles van de wereld zouden kunnen begrijpen, zolang ze maar met de ratio handelden en het graag wilden. Deze gedachten laat Hiëronymus van Alphen ook terugkomen in zijn gedichten. Hij wilde dat kinderen gingen lezen en leren, dit is goed terug te lezen in zijn gedichten. Door te leren en te lezen deed je nieuwe kennis op en dat helpt bij het begrijpen van de wereld.

Hiëronymus van Alphen denkt dat kinderen tabula rasa zijn, een onbeschreven blad. Deze gedachte werd door Jhon Locke, een filosoof in de verlichting, geïntroduceerd. Locke zijn theorie is dat de mens gevormd wordt door zijn omgeving. Bij de geboorte is dit dus nog een onbeschreven blad en heeft de mens nog geen karaktereigenschappen. Dit komt er dus op neer dat als een kind in een goede omgeving wordt opgevoed met goede voorbeelden, het ook een goed kind zal worden. Deze theorie komt goed naar voren in het gedicht het goede voorbeeld.

Het goede voorbeeld
Vader leeft met onze moeder
altoos vergenoegd en blij,
o Hoe lieven zij elkander,
nimmer knorren zij als wij.

Toont er een iets te verlangen,
dan zegt de ander: dat is goed!
Moeder is het best te vreden,
als zij iets voor vader doet.

Vader poogt altoos te weten
wat de wensch van moeder is;
En het geen haar mogt verveelen,
geeft aan vader droefenis.

Vader gaf de beste perzik
laatst aan moeder met een zoen;
Hij wou zelf er niet van eeten:
Klaartje, zouden wij dit doen?

Liefste zusje, liefste broertjes
o het strekt ons tot verwijt,
Dat wij dikwijls zo krakkeelen;
ach gij weet niet hoe 't mij spijt.

Komt, mijn liefjes, laat ons leven
tot elkanders nut en vreugd!
 Laat ons pogen na te volgen
 vaders liefde en moeders deugd.
  
Daar alleen kan liefde woonen,
 daar alleen is 't leven zoet,
 Waar men, blij en ongedwongen,
 voor elkander alles doet.


Het enige wat niet heel erg kenmerkend is van Van Alphen is dat zijn gedichten men niet aanspoort zich af te wenden van de kerk en helemaal met de ratio te gaan handelen, hij geeft in zijn gedichten juist weer dat kinderen God moeten gehoorzamen en dat ze moeten bidden. Bijvoorbeeld het gedicht het verhoorde gebed, of de godsdienstigheid, in beide gedichten worden de lezers aangespoord te bidden en dankbaar te zijn voor datgene wat God allemaal gegeven heeft.
Bij Van Alphen is dus de ratio niet het middelpunt geworden en speelt het geloof nog een grote rol.  

Kleine gedigten voor kinderen van Hiëronymus van Alphen is dus representatief voor de verlichting. Zijn gedichten zijn opvoedkundig en onderwijzend voor zowel kinderen als ouders. De gedichten zijn goed te begrijpen en ze zijn niet al te lang. Hij leert men dat leren en lezen belangrijk is als men een goed persoon wilt worden en de wereld wilt kunnen begrijpen. In de verlichting stond dit erg centraal en hierdoor is het werk van Van Alphen een literair werk dat goed past in de verlichting.


Bronnen
·                     http://nl.wikipedia.org/wiki/Hieronymus_van_Alphen
·                     http://www.dbnl.org/tekst/alph002klei01_01