Verwerkingsopdracht Verlichting
Kleine gedigten voor kinderen
Hiëronymus van Alphen
De verlichting is een literaire stroming die in Europa begint in de 17e en 18e eeuw. In de verlichtingsliteratuur zijn er een aantal kenmerken die steeds terugkwamen. Men schreef over actuele onderwerpen en het rationeel denken kwam op.
Hiëronymus van Alphen
De verlichting is een literaire stroming die in Europa begint in de 17e en 18e eeuw. In de verlichtingsliteratuur zijn er een aantal kenmerken die steeds terugkwamen. Men schreef over actuele onderwerpen en het rationeel denken kwam op.
De mensen gingen nadenken en probeerden anderen te beschaven. De stroming zet zich af tegen de kerk en autoriteiten. Men dacht dat met het ratio alles bereikt kon worden, de wereld werd in deze tijd als het ware ‘herontdekt’.
In 1778 kwam de dichtbundel Kleine gedigten voor kinderen van Hiëronymus van Alphen (1746-1803) uit. Hiëronymus van Alphen heeft 66 gedichten voor kinderen geschreven. Zijn gedichten uit Kleine gedigten voor kinderen zijn representatief voor de tijd waarin hij heeft geleefd, de verlichting.
Zijn gedichten hebben grotendeels een opvoedende functie, hij geeft de kinderen de boodschap dat bijvoorbeeld liegen slecht is en ze de waarheid moeten spreken (het gebroken glas) of hoe ze anderen moeten troosten en andere zaken.
Er zitten ook veel gedichten tussen waar ouders lessen uit kunnen halen.
Zijn gedichten hebben grotendeels een opvoedende functie, hij geeft de kinderen de boodschap dat bijvoorbeeld liegen slecht is en ze de waarheid moeten spreken (het gebroken glas) of hoe ze anderen moeten troosten en andere zaken.
Er zitten ook veel gedichten tussen waar ouders lessen uit kunnen halen.
In de verlichting dacht men dat ze uiteindelijk alles van de wereld zouden kunnen begrijpen, zolang ze maar met de ratio handelden en het graag wilden. Deze gedachten laat Hiëronymus van Alphen ook terugkomen in zijn gedichten. Hij wilde dat kinderen gingen lezen en leren, dit is goed terug te lezen in zijn gedichten. Door te leren en te lezen deed je nieuwe kennis op en dat helpt bij het begrijpen van de wereld.
Hiëronymus van Alphen denkt dat kinderen tabula rasa zijn, een onbeschreven blad. Deze gedachte werd door Jhon Locke, een filosoof in de verlichting, geïntroduceerd. Locke zijn theorie is dat de mens gevormd wordt door zijn omgeving. Bij de geboorte is dit dus nog een onbeschreven blad en heeft de mens nog geen karaktereigenschappen. Dit komt er dus op neer dat als een kind in een goede omgeving wordt opgevoed met goede voorbeelden, het ook een goed kind zal worden. Deze theorie komt goed naar voren in het gedicht het goede voorbeeld.
Het goede voorbeeld
Vader leeft met onze moeder
altoos vergenoegd en blij,
o Hoe lieven zij elkander,
nimmer knorren zij als wij.
Toont er een iets te verlangen,
dan zegt de ander: dat is goed!
Moeder is het best te vreden,
als zij iets voor vader doet.
Vader poogt altoos te weten
wat de wensch van moeder is;
En het geen haar mogt verveelen,
geeft aan vader droefenis.
Vader gaf de beste perzik
laatst aan moeder met een zoen;
Hij wou zelf er niet van eeten:
Klaartje, zouden wij dit doen?
Liefste zusje, liefste broertjes
o het strekt ons tot verwijt,
Dat wij dikwijls zo krakkeelen;
ach gij weet niet hoe 't mij spijt.
Komt, mijn liefjes, laat ons leven
tot elkanders nut en vreugd!
Laat ons pogen na te volgen
vaders liefde en moeders deugd.
Daar alleen kan liefde woonen,
daar alleen is 't leven zoet,
Waar men, blij en ongedwongen,
voor elkander alles doet.
Het enige wat niet heel erg kenmerkend is van Van Alphen is dat zijn gedichten men niet aanspoort zich af te wenden van de kerk en helemaal met de ratio te gaan handelen, hij geeft in zijn gedichten juist weer dat kinderen God moeten gehoorzamen en dat ze moeten bidden. Bijvoorbeeld het gedicht het verhoorde gebed, of de godsdienstigheid, in beide gedichten worden de lezers aangespoord te bidden en dankbaar te zijn voor datgene wat God allemaal gegeven heeft.
Bij Van Alphen is dus de ratio niet het middelpunt geworden en speelt het geloof nog een grote rol.
Bij Van Alphen is dus de ratio niet het middelpunt geworden en speelt het geloof nog een grote rol.
Kleine gedigten voor kinderen van Hiëronymus van Alphen is dus representatief voor de verlichting. Zijn gedichten zijn opvoedkundig en onderwijzend voor zowel kinderen als ouders. De gedichten zijn goed te begrijpen en ze zijn niet al te lang. Hij leert men dat leren en lezen belangrijk is als men een goed persoon wilt worden en de wereld wilt kunnen begrijpen. In de verlichting stond dit erg centraal en hierdoor is het werk van Van Alphen een literair werk dat goed past in de verlichting.
Bronnen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten